W kraju takim jak Polska, rząd tworzy przepisy regulujące funkcjonowanie gospodarki. Przepisy te ciągle są zmieniane, dochodzą też nowe. Dotyczą one zarówno osób fizycznych, jak i przedsiębiorców. Jednym z tematów regulowanych przepisami przez polityków jest system fiskalny. Czym on jest i jaki ma wpływ na funkcjonowanie polskiego rynku?
Czym jest system fiskalny?
System fiskalny zwany jest inaczej polityką fiskalną. Są to czynności podejmowane przez polityków, dotyczące zbierania, a także wydatkowania, czyli rozdysponowania środków publicznych potrzebnych do wypełnienia funkcji państwa. Sama nazwa systemu pochodzi od łacińskiego słowa fiscus, oznaczającego kosz lub worek na pieniądze. Stąd też o organach podatkowych potocznie mówi się fiskus. Inaczej mówiąc, system fiskalny to wszystko, co robi rząd, by gromadzić dochody publiczne, wyznaczać kierunki i metody realizowania wydatków dla osiągnięcia konkretnych celów społecznych oraz gospodarczych.
Polityka fiskalna może być ekspansywna lub restrykcyjna. Ekspansywna stosowana jest w przypadku kryzysu gospodarczego. Polega na zwiększeniu podaży pieniądza poprzez obniżkę stopy dyskontowej, która wyznaczana jest przez Radę Polityki Pieniężnej, działającej przy NBP lub obniżaniu poziomu rezerw obowiązkowych. Natomiast restrykcyjna to odwrotność ekspansywnej, czyli zmniejszanie podaży pieniądza poprzez podwyższanie rezerw i stopy dyskontowej. Oprócz tego politykę fiskalną można podzielić na aktywną i pasywną. Aktywna polega na bieżących decyzjach o zmianach w ustawie budżetowej czy stawkach podatkowych w zależności od sytuacji na rynku. Pasywna zaś nie obejmuje aktywności rządu, a za to podatki pośrednie, od dochodów, zapomogi. Pozwala wypracować nadwyżkę budżetu, ale nie ma wpływu na sytuację na rynku.
Jak działa system fiskalny?
System fiskalny ma trzy podstawowe funkcje: alokacyjną, redystrybucyjną i stabilizacyjną. Funkcja alokacyjna dotyczy wytwarzania dóbr publicznych, tworzenia ich struktury oraz podziału produktu końcowego bez odpłatności między obywateli i firmy. Funkcja redystrybucyjna zaś polega na wyrównywaniu różnic dochodowych oraz majątkowych między obywatelami poprzez podatki, transfery czy bezpłatne zaspokajanie potrzeb najbardziej potrzebujących obywateli. Z kolei funkcja stabilizacyjna polega na dążeniu do stabilizacji gospodarki i jednoczesnego jej pobudzania.
Jaki ma wpływ system fiskalny na rynek?
Głównym zadaniem systemu fiskalnego jest zaspokojenie popytu na pieniądz. Najważniejszym instrumentem polityki fiskalnej są oczywiście podatki, dzięki którym pozyskiwane są środki do budżetu państwa, ale i są narzędziem do stymulowania rozwoju poszczególnych branż i kształtowania pozytywnych zachowań konsumenckich. Błędne decyzje podatkowe mogą powodować problemy danego sektora, prowadzić do upadłości firm czy zniechęcać konsumentów do danych produktów. Jednak instrumentem polityki fiskalnej są również wydatki rządu, czyli wszelkie dotacje, subwencje, świadczenia czy zasiłki.
Fiskalizacja a regulacje rynku
Podatki płacą zarówno osoby fizyczne, jak i firmy i muszą się z tego rozliczać oraz prowadzić ewidencje przychodów i wydatków. Przepisy regulują między innymi obowiązek ewidencjonowania sprzedaży na kasach fiskalnych. Dotyczy to wszystkich sklepów, również internetowych, lokali gastronomicznych, firm transportowych, aptek i wielu innych miejsc. Każdy przedsiębiorca zobowiązany do rejestrowania sprzedaży na kasie musi dokonać fiskalizacji, czyli zainstalowania w siedzibie swojego przedsiębiorstwa kasy fiskalnej i jej odpowiedniego skonfigurowania, aby jej używanie było zgodne z przepisami. Zwolnieni z obowiązku posiadania kas fiskalnych są przedsiębiorcy, którzy prowadzili działalność w zeszłym roku podatkowym i ich obrót nie przekroczył 20 tys. zł. Przy rozpoczęciu działalności w bieżącym roku podatkowym także nie trzeba mieć kasy, jeśli przewiduje się, że nie przekroczy się 20 tys. złotych obrotu. Zwolnienia z tytułu kas z powodu wysokości nie dotyczą wybranych branż handlu i usług, które bez względu na wysokość obrotów muszą rejestrować sprzedaż na kasach. Na rynku dostępne są różne rodzaje kas fiskalnych – z zapisem elektronicznym, papierowym, kasy online czy połączone z terminalem płatniczym.
Jakie są najważniejsze zmiany w systemie fiskalnym i ich wpływ na rynek?
W roku 2023 w życie wchodzą ważne zmiany w systemie fiskalnym, dotyczącym kas fiskalnych. Po pierwsze, w sprzedaży są już tylko kasy online(wyjątkiem kasy specjalizowane z kopią elektroniczną). Kasy takie można zakupić z całą obsługą związaną z instalacją szkoleniem i ufiskalnieniem, między innymi w sklepie Fiscash. W ofercie są zarówno małe przenośne, sklepowe, jak i kasy fiskalne Posnet, czołowego polskiego producenta kas. Kupisz tu także akcesoria, takie, jak szuflady do kas fiskalnych. Kasy o zastosowaniu specjalnym zostaną jednak w sprzedaży do końca roku. Kolejną ważną zmianą w 2023 roku jest fiskalizacja myjni samochodowych, która weszła w życie 1 lutego. Mimo kilkukrotnego przesuwania terminu wiele myjni nie jest na to gotowych. Istnieje ryzyko nawet upadku z tego powodu wielu takich przedsiębiorstw.
